πρώην αδιάβαστα βιβλία

Ψυχάρης (2010) Ψυχάρης (2010b)

Ψυχάρης, Σταύρος. 2010a. Οι εβδομήντα κρίσιμες ημέρες. Αθήνα: Το Βήμα.
Ψυχάρης, Σταύρος. 2010b. Τα παρασκήνια της αλλαγής. Αθήνα: Το Βήμα.

Έτσι έγραφε ο Ψυχάρης τα ρεπορτάζ του; Έτσι γράφονταν τα ρεπορτάζ στην Ελλάδα της δεκαετίας του ‘70; Ή έτσι τα επεξεργάζονταν για να τα εκδώσουν σε μορφή βιβλίου; Τα επεξεργάζονταν τόσο πολύ, ελάχιστα ή καθόλου; Και: εξέδιδαν όλα τα feuilleton σε μορφή βιβλίου; Σίγουρα περισσότερο από σήμερα. Μήπως, όμως, φταίει η Χούντα που άμβλυνε το δημοσιογραφικό κριτήριο και κατ’ανάγκη όξυνε για τους συντάκτες τη μυθοπλαστική διάσταση του ρεπορτάζ - ή όλο αυτό ήταν κάτι που απλώς βγήκε στο προσκήνιο μετά την πτώση της Χούντας; (Ερωτηματικά…)

Όπως και αν έχουν οι απαντήσεις, τα βιβλία του τότε πολιτικού ρεπόρτερ του Βήματος μού άφησαν κάποια τεχνικά ερωτήματα. Είναι, οπωσδήποτε, μια ενδιαφέρουσα και σε πολλά σημεία της πραγματικά ζωηρή περιγραφή για τις πιο δύσκολες, αλλά και πιο πυκνές ιστορικά, στιγμές της μεταπολεμικής ιστορίας. Δεν ξέρεις πώς να διαχωρίσεις την τραγικότητά τους από τη βαθιά γελοιότητα των χουνταίων και την έκρηξη αισιοδοξίας από την οδυνηρή συνειδητοποίηση του αδιεξόδου. Μια σοβαρότερη ιστορική έρευνα θα μας έλεγε πολλά, ίσως πάλι να ανέτρεπε την κατάθεση του Ψυχάρη, οι σχεσεις του οποίου με το χουντικό κατεστημένο δεν είναι άγνωστες, αν και δεν ξέρω και πόσο επηρέασαν το βιβλίο. Δυστυχώς το θέμα μοιάζει ανεπίκαιρο από δημοσιογραφική και -ακόμη χειρότερα- ιστορική άποψη, αλλά δεν φταίει σε αυτό ο συγγραφέας.