Μπορεί να αυτοματοποιηθεί το fact-checking; Φαίνεται πως γενικά είναι πολύ δύσκολο, αλλά όχι εντελώς απίθανο· να και κάτι για το οποίο δεν θα μας αντικαταστήσουν εύκολα με ρομπότ! Εδώ όμως στην Ελλάδα, αυτό θα μας βοηθούσε, γιατί η πρακτική, με ή χωρίς ρομπότ, είναι άγνωστη σε κάποια ουσιαστική μορφή πέρα από τα παχιά λόγια. Στην καλύτερη περίπτωση είναι υπερβολικά διάχυτη για να την προσέξει κανένας. Αν υπάρχει πάντως ένα παράδειγμα προσεκτικού (αλλά όχι εντελώς απροκατάληπτου, ούτε συστηματικού) fact-checking είναι του Ιού. Κάτι άλλο -πιθανόν ο ουσιαστικότερος λόγος- που εμποδίζει τη γενίκευση της πρακτικής είναι οι ισχυρές πολιτικές προκαταλήψεις· απλά δεν αγγίζουμε τους δικούς μας και γενικά νομίζω ότι ούτε ο Ιός απέφυγε αυτόν τον πειρασμό.

Ας δούμε για παράδειγμα όσα υποστήριξαν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην επιτροπή της Βουλής για την αναθεώρηση του Συντάγματος, ειδικά σε ό,τι αφορά το άρθρο 16, έστω και αν το όλο θέμα περνά σε δεύτερη μοίρα στα ΜΜΕ, όπως και γενικά τα της Παιδείας και του μέλλοντός της.

Διαβάζει κανένας στον ειδικό/κλαδικό ηλεκτρονικό Τύπο, επιχειρήματα από τη Σία Αναγνωστοπούλου ή τον Νίκο Παρασκευόπουλο που κινούνται ανάμεσα στο εξοργιστικό και το γελοίο, επιχειρήματα δεκτικά ανασκευής (και σε ένα άλλο επίπεδο και χλευασμού). Μετά αναζητά κανένας να δει αυτή την ανασκευή σε κάποιο μέσο ενημέρωσης και βλέπει ότι ούτε καν στα φιλικά σαν την Αυγή ή την Εφημερίδα των Συντακτών δεν υπάρχει επαρκώς ανεπτυγμένη η φιλική κάλυψη· αλλά ούτε και στα μη φιλικά υπάρχει επαρκής μη φιλική κάλυψη και ας μην ζητάμε και ανασκευή. Δεν είναι πολύ καλά ούτε τα επιχειρήματα της ΝΔ, όπως για παράδειγμα αυτά της Νίκης Κεραμέως, αλλά και για αυτήν υπάρχει εξίσου περιορισμένο ενδιαφέρον.

Για όλα πρέπει πλέον να αναζητήσουμε την ανασκευή στο Facebook, όπως αυτή που έκανε ο γλωσσολόγος και καθηγητής Φοίβος Παναγιωτίδης, για μια παραπλήσια αλλά λίγο παλιότερη εκδοχή των επιχειρημάτων της Κεραμέως. Δεν είναι δημοσιογράφος, αλλά κάνει τη δουλειά τους.

Πώς και πότε θα φτάσουν όμως όλα αυτά στον μέσο αναγνώστη και πώς η πρακτική θα φτάσει να γίνει οικεία στον μέσο συντάκτη (και μαζί στον μέσο διευθυντικό στέλεχος, αν υπάρχει μέσο στέλεχος);

Ψυχοθλιπτικό συμπέρασμα: Η έλλειψη κουλτούρας εξέτασης/επαλήθευσης είναι συστημική και μάλλον πολιτική επιλογή στον ελληνικό Τύπο.