σημειώσεις και υλικά

Λάθη σε βιβλία

Πάντα -έτσι νομίζω, δηλαδή- είμαστε πιο ευαίσθητοι στην ανακάλυψη και την ολίγον χαιρέκακη επισήμανση των λαθών των άλλων, πολύ περισσότερο όταν δεν είναι δουλειά μας να εντοπίζουμε αυτά τα λάθη.

Εδώ έχω μια για πάντα ημιτελή συλλογή από λάθη συντακτικά, ορθογραφικά και πραγματολογικά, όπως και ακυρολεξίες ή αδόκιμες εκφράσεις, που εντόπισα σε ελληνικά βιβλία· πράγματα που, δηλαδή, δεν θα έπρεπε να είχαν ξεφύγει από το μάτι ενός καλού επιμελητή.

Βερέμης, Θάνος. 2021. 1453-1821: Από την Τουρκοκρατία στην Παλιγγενεσία, Αθήνα: Παπαδόπουλος.

Χρονική ασυνέπεια στη σελίδα 11, μια υποσημείωση που λείπει στη σελίδα 78, ενώ στην 98 γράφει «ΙΘΙ αιώνος». Το επίμετρο έχει λανθασμένο τίτλο: «Επίμετρο 1821-1932» αντί του 1832. (Το βιβλίο έχει και άλλα ζητήματα).

Δερτιλής, Γ. Β. 2016. Επτά πόλεμοι, τέσσερις εμφύλιοι, επτά πτωχεύσεις, 1821-2016, Αθήνα: Πόλις.

Εκκρεμείς παραπομπές στη σελ. 102 (ό,τι πιο εκνευριστικό σε ένα έργο!) και μια αδόκιμη φράση για την «μικροσκοπική ευρωπαϊκή ήπειρο» (στη σελ. 111).

Ekman, Kajsa Ekis. 2014. Κλεμμένη άνοιξη. Αθήνα: Κέδρος.

Στη σελίδα 29 υπάρχει πρόταση που αρχίζει με αριθμό· στη σελίδα 175 ο οικονομολόγος αναφέρεται ως φον Χάγεκ, μόνο που δεν είχε «φον» στο όνομά του· και στη σελίδα 353 η γενική πλακακίων. Τέλος τα ποσά που αναφέρονται είναι μόνο σε σουηδικές κορώνες, χωρίς μετατροπή σε ευρώ.

Ιωαννίδης, Πέτρος. 2017. 2009, Οι τελευταίες εκλογές της Μεταπολίτευσης: Πώς τις κέρδισε το ΠΑΣΟΚ. Αθήνα: Athens Voice.

Στη σελίδα 61 αποκαλεί τον Κωνσταντίνο Τσουκαλά «Κώστα Τσουκαλά»· στη σελίδα 89 υπάρχει η αδόκιμη φράση «εκτός απυρόβλητου».

Κωστής, Κώστας. 2013. «Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας». Αθήνα: Πόλις.

Λάθη που υπάρχουν στην πρώτη έκδοση· έχω την εντύπωση ότι διορθώθηκαν (τουλάχιστον κάποια από αυτά) σε νεότερη και επαυξημένη έκδοση του Πατάκη.

Ορθογραφικά και στίξη: «σημαντικώτατες» στη σελίδα 422· «διαφαίνεται, η, δηλωμένη άλλωστε, αλλαγή» στην 579· «Η Γερμανοί» στην 651.

Αδόκιμες ή/και λανθασμένες εκφράσεις ή αγγλισμοί: «δίκτυα ριζοσπαστικά διαφορετικά» στη σελίδα 514· «απέτυχε να αποκαταστήσει» στην 614· «ούτε οι Γερμανοί ή οι Ιταλοί δεν ενδιαφέρονταν ή δεν ήταν σε θέση να ελέγξουν…» στη 660· «ο αποκλεισμός του πρώτου από τους σχεδιασμούς για υποστήριξη των συμμαχικών δυνάμεων δεν ήταν νοητή» στη 674· τέλος, στη σελίδα 751: «υπό την ηγεσία των Γεωργίου Παπανδρέου, και αρχικά και μέχρι και τον θάνατό του, Σ. Βενιζέλο».

Άλλα λάθη: Πρόταση που αρχίζει με αριθμητικό στη σελίδα 330 («2.000 ένοπλα άτομα»)· η μετάφραση του παραθέματος στις σελίδες 331-332 είναι κατά μία πρόταση μεγαλύτερη· κόμμα αντί για τελεία σε αριθμητικό στην 433· λάθος σε παραπομπή στη 488.

Λυμπεράκη, Αντιγόνη. 2017. Γυναίκες στην οικονομία. Αθήνα: Παπαδόπουλος.

Στη σελίδα 9 ένα σφάλμα αυτόματου συλλαβισμού(;): «Βόρεια Α
μερική» (χωρίς παύλα). Δύο ασυμφωνίες γραμματικών όρων: στη σελίδα 10 «Οι διαφορετικές επιδόσεις…δεν θα αποτελούσε πρόβλημα» και στη σελίδα 16 «Η ισότητα…και το δίκαιο…έχει πετύχει». Ασυνέπεια ανάμεσα στο «εργάζονταν» και «εργαζόντουσαν» (σελίδες 36 και 40). Στη σελίδα 51 δύο προτάσεις αρχίζουν με τον ίδιο τρόπο· στην ίδια σελίδα υπάρχει ένα «της μέση». Τέλος στη σελ. 106 το αδόκιμο «αγνόησε να πληρώσει».

Μυστακίδου, Κατερίνα. 2004. Η Μεγάλη Ιδέα στον Τύπο του Γένους: Ο Τύπος στην Ελλάδα και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (1800-1923). Αθήνα: Πατάκης.

Το βιβλίο έχει λάθη στη στίξη, όπως κόμματα που λείπουν, και στις παραπομπές (λίγα πράγματα με εκνευρίζουν περισσότερο), αλλά και κάποια πραγματολογικά όπως το ξαναβάφτισμα του Βλάση Γαβριηλίδη σε «Βασίλη Γαβριηλίδη» στη σελίδα 124· αυτό μάλιστα μού φαίνεται ασυγχώρητο για βιβλίο με δημοσιογραφικό περιεχόμενο.

Παντελάκης, Γιάννης. 2018. Η χαμένη τιμή της δημοσιογραφίας: 20+1 ιστορίες κιτρινισμού. Αθήνα: Θεμέλιο.

Αδόκιμη έκφραση στη σελίδα 162: «Αποτελούσαν ένα είδος δικαστηρίου». Στη σελίδα 202 το κλασικό «σατυρική ιστοσελίδα». Πραγματολογικά λάθη: Στη σελίδα 234 αναφέρεται ότι στις 6 Μαΐου 2012 έγιναν ήταν οι δεύτερες εκλογές εκείνου του έτος, αντί του σωστού πρώτες· η κεντρική συγκέντρωση του «Όχι» στο δημοψήφισμα έγινε στις 3 Ιουλίου και όχι στις 29 Ιουνίου, όταν είχε ανακοινωθεί ότι θα γίνει δημοψήφισμα· η Νίκαια δεν έγινε το 2012, όπως υπονοείται, αλλά το 2011. Τέλος, ο φωτογράφος είναι Μ[άριος] Λώλος και όχι Λιώλιος (σελ. 277).

Πλειός, Γιώργος, επιμ. 2013. Η κρίση και τα ΜΜΕ. Αθήνα: Παπαζήσης.

H έκδοση είναι γεμάτη ορθογραφικά λάθη, αναγραμματισμούς και λάθη στη στίξη: «καθ’υμάς» αντί για «καθ’ημάς» στη σελίδα 61· «της κοινή γνώμης» και μάλιστα σε τίτλο ενότητας στην 208· το κλασικό πλέον «εξ’ αρχής» στην 283· το επίσης κλασικό «σατυρικές» αντί «σατιρικές» στην 330. Γενικά το βιβλίο πάσχει από κακή -αν όχι και ανύπαρκτη- επιμέλεια ενώ δεν υπάρχουν βιογραφικά των συνεργατών.

Ριζάς, Σωτήρης. 2019. 1909, η μετάβαση της Ελλάδας στον 20ο αιώνα. Αθήνα: Μεταίχμιο

Λάθος στη σελ. 72: «Με αυτό το φόντο στην εξωτερικές σχέσεις»· άλλο ένα, με χρονική ασυνέπεια, στη σελ. 259: «Το κόμμα των Φιλελευθέρων, αν και σταδιακά θα σχηματίζονταν λέσχες Φιλελευθέρων, δεν απέκτησαν τη διάρθρωση μαζικού κόμματος».

Στέλγιας, Νίκος. 2015. Ο θάνατος του ανεπιθύμητου βρέφους: Το εγχείρημα της Συναινετικής Δημοκρατίας στα πρωτοσέλιδα του Τουρκοκυπριακού Τύπου, 1960-1963. Αθήνα: Παπαζήσης.

Εμφανίζονται πολλά προβλήματα επιμέλειας χαρακτηριστικά και σε άλλα βιβλία αυτού του εκδοτικού οίκου: ανορθογραφίες, λάθη («επέλυσε» αντί «επέλυε» στην σελίδα 131), αναγραμματισμοί (όπως Κιουστιούκ, αντί «Κιουτσούκ»), αναποφασιστικότητα ανάμεσα στο «Τουρκοκυπριακός», το «τουρκοκυπριακός» ή το «τ/κ», λέξεις που είναι ενωμένες και κακές ή/και πρόχειρες διατυπώσεις. Υπάρχουν ακόμη λάθη πληκτρολόγησης: στη σελίδα 37 «οι σχηματοποίηση», στην 117 «Τουρκικές» αντί για «Τουρκές», στη σελίδα 122 ένα «από» που λείπει από την αρχή της δεύτερης παραγράφου, και άλλα.

Φίλης, Κωνσταντίνος. 2017. Τουρκία, Ισλάμ, Ερντογάν. Αθήνα: Παπαδόπουλος.

Ξεχασμένο bullet στη σελίδα 15 (νομίζω όχι η πλέον κατάλληλη λύση για ένα βιβλίο, έστω και εκλαϊκευτικό), αδόκιμη διατύπωση στη σελ. 13 «η διαδικασία τελματώνει από τις αρχές του 2015»· το σύνηθες πλέον «ερωτηματικά» αντί για τα «ερωτήματα» (σελ. 62).

Φωτιάδης, Αποστόλης. 2017. Εξουσίες εκτός ελέγχου: Η μεταδημοκρατική παραμόρφωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αθήνα: Καστανιώτης.

Στη σελίδα 9 διαβάζουμε ότι «δεν επιτυγχάνονται απαντήσεις», στη σελίδα 10 το κάπως πρόχειρο «εις βάρος ποιανού», παρακάτω στη σελίδα 14 τον αγγλισμό «να ανακτήσει» τα έγγραφα, ενώ στη 30 άλλον ένα αγγλισμό για την «σοφιστικέ αρχιτεκτονική». Ακόμη στη σελίδα 32 διαβάζουμε το αδόκιμο ότι «η κρίση δεν είχε αποσαφηνιστεί ως προς το μέγεθος και τη δεινότητά της»· στη σελίδα 70 υπάρχει ένα ορθογραφικό λάθος πληκτρολόγησης: «ένδειξη του πολιτικού κλήματος των ημερών».

Χωμενίδης, Χρήστος. 2018. Ο φοίνικας. Αθήνα: Πατάκης.

Δύο αγγλισμοί: «Απέτυχα να τους πείσω…» (σελ. 36) και «Απέτυχε να του σφίξει τα λουριά» και το παντελώς αδόκιμο για λογοτεχνικό έργο, όταν μιλά ο αφηγητής: «Να υπογραμμίσουμε εδώ…» (σελ. 357).

Χωμενίδης, Χρήστος. 2020. Ο βασιλιάς της. Αθήνα: Πατάκης.

Προϊόν λεξιπλασίας ή λάθος το «καταιγίζω», δύο φορές μάλιστα: «άρχισε να με καταιγίζει» στη σελ. 14, «με καταίγιζε με ερωτήσεις» στη σελ. 38· σίγουρα όμως ένας αγγλισμός στη σελ. 202: «το τελετουργικό του πένθους είναι στη Λακεδαίμονα σπαρακτικότερο από πουθενά».

Χωμενίδης, Χρήστος. 2023. Η δίκη Σουάρεφ. Αθήνα: Πατάκης.

Τυπικά λάθος το «πριν αλέκτωρ λαλήσει» στη σελ. 53· ορθογραφικό στη σελ. 56: «του κλαύτηκε και με προσέλαβαν» και στη σελ 178: «Πήγαινε πρύμα».