Πριν από κάποια χρόνια, οι Anonymous (παράρτημα Ελλάδος, whatever that means), με τη συνήθη υπερβολή τους, είχαν διαρρεύσει αρχεία από το υπουργείο Εξωτερικών. Εκ πρώτης όψεως ακούγεται ενδιαφέρον, αλλά ήταν ως επί το πλείστον βαρετό υλικό, όχι από ιδιαίτερα κρίσιμη διεύθυνση, έστω και αν περιείχε αδιαβάθμητα δελτία πληροφοριών της ΕΥΠ από ανοιχτές πηγές (OSINT). Δηλαδή, δεν υπήρχε -ή δεν ασχολήθηκε κανένας επαγγελματίας ή ερασιτέχνης δημοσιογράφος να μας πει- κάτι το δημοσιογραφικά σημαντικό. Το υπουργείο υποβάθμισε τη διαρροή και, θα έλεγα, δικαίως.

Δύο ημέρες πριν από τις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, ώρες πριν λήξει η προεκλογική περίοδος για τον δεύτερο γύρο, κάποιοι με κάπoιο τρόπο (αλλά και μέσα από το 4chan!) έφεραν στο φως εσωτερικά έγγραφα της καμπάνιας του Εμανουέλ Μακρόν. Βαρετά και αυτά στην πλειονότητά τους, χωρίς ή με ελάχιστες αποκαλύψεις· και πάλι, δεν μάθαμε αν συνέβαινε το αντίθετο. Κάποια ήταν σκόπιμα πλαστά, φτιαγμένα από την ομάδα του Μακρόν, και κάποια ήταν πλαστά, φτιαγμένα από την ομάδα των διαρροέων: spy versus spy. Προ ημερών, υπήρξε άλλη μία διαρροή από το περιβάλλον Μακρόν, αυτή τη φορά από το Wikileaks: εσωτερική αλληλογραφία, πολλά spam, διαφημιστικά, ό,τι σοβαρό αλλά κυρίως ό,τι ασόβαρο είχε ο server. Και αυτή βαρετή.

Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν έχει σημασία το περιεχόμενο, όσο η ίδια η πράξη της διαρροής. Ωστόσο, κανένας, χωρίς να έχει επαγγελματική υποχρέωση ή προσωπικό ενδιαφέρον δεν θα κοιτάξει τα 9GB δεδομένων (που δεν είναι καν δεδομένα) της πρώτης διαρροής, ούτε τα πάνω από 70.000 ιμέιλ της δεύτερης του Μακρόν και κανένας δεν θα εκτιμήσει την αξία τους αν δεν είναι δημοσιογράφος. Όλοι βέβαια είναι ελεύθεροι να εικάσουν την αξία τους, έστω και αν οι εικασίες είναι κατά κανόνα λανθασμένες.

Από τότε που το Wikileaks σταμάτησε να δημοσιεύει το υλικό του σε μέσα ενημέρωσης, έχει κανένας την αίσθηση ότι όλα όσα δημοσιεύει είναι όλο και πιο αδιάφορα για το κοινό· και αν δεν είναι, πρόκειται πια απλώς για ένα βουνό ασύνδετου υλικού. Έγγραφα μεγάλης σημασίας, αλλά και τεχνικών δυσκολιών στην κατανόηση, όπως αυτά που διέρρευσαν από την Chelsea Manning, καθιστούσαν αναπόφευκτη τη συνεργασία του Wikileaks με έμπειρους επαγγελματίες δημοσιογράφους, που ακριβώς εστίασαν σε όσα θα τραβούσαν την προσοχή του κοινού· εξάλλου ο κόσμος θέλει να διαβάσει ιστορίες και για πρόσωπα· και θέλει δίπλα στα σοβαρά και μερικά juicy. Τώρα ο Assange ρίχνει πάνω μας ένα βουνό πληροφοριών.

Να πώς γίνονται τα πράγματα (από το βιβλίο του Luke Harding WikiLeaks, με δικές μου επισημάνσεις):

Obviously, there was no way [Guardian’s David Leigh], or any other human, could read through a quarter of a million cables. […] To be confronted with this set of data therefore represented a severe journalistic problem. […] The sheer range of journalistic expertise that five major international papers were throwing at the data would perhaps demonstrate the value of the world’s remaining MSM. They could be the genuine information professionals, standing out in an otherwise worthless universe of internet froth. […] Alan Rusbridger recalled how Leigh – after reading the material for a couple of weeks over the summer, chortling and astonished – had come back with enough stories for 10 splashes, articles that could lead the newspaper front page.

(Παρένθεση: Είναι αλήθεια και ότι ο τρόπος χειρισμού της συνεργασίας Assange-Guardian από την εφημερίδα δεν ήταν και ο καλύτερος δυνατός, γιατί περίπου τον πέταξε στην άκρη σαν ένα τύπο-που-λέει-τα-δικά-του).

Δεν έχουμε όλοι τις γνώσεις, τον χρόνο και την κριτική ικανότητα να διαμορφώσουμε γνώμη, να αντιληφθούμε τις συνέπειες και να σχεδιάσουμε μια ισχυρή απάντηση σε ατομικό, ομαδικό επίπεδο ή σε αυτό της κοινωνίας αφού μελετήσουμε έναν τεράστιο όγκο δεδομένων. Αυτό αφήνει όμως τις υποψίες να επιμένουν και οι αποκαλύψεις απλά τροφοδοτούν το αίσθημα ότι ΜΜΕ, κόμματα, εξουσία και ο περίγυρός τους, όλοι μαζί δηλαδή, κάτι μας κρύβουν.